Algemeen wordt aangenomen dat zand schadelijk is voor je fietsketting, maar dat is niet noodzakelijk het geval. Afhankelijk van de specifieke situatie en rijomstandigheden kan zand al dan niet problemen veroorzaken voor de ketting van je fiets. Er zijn een paar factoren die bepalen of zand al dan niet slijtage veroorzaakt aan de fietsketting. De belangrijkste van deze factoren is hoe vaak je rijdt in zanderige gebieden of fietst door het bos bijvoorbeeld. Als je slechts af en toe off the road fietst, dan is het onwaarschijnlijk dat zand veel effect heeft op de onderdelen van je fiets, waaronder dus de fietsketting. Als je echter regelmatig door zandgebieden fietst of over bijzonder zacht zand rijdt, dan kan er enige invloed zijn van schurende deeltjes zand op je fietsketting. In dit geval kan zand slijtage veroorzaken. Het is dus van groot belang dat je een goede kettingwax of kettingolie gebruikt, zodat je ketting soepel blijft. Het is eenvoudig om zelf je fietsketting te smeren.
Een andere belangrijke factor is de staat van je ketting. Als de ketting al versleten of beschadigd is, zal hij kwetsbaarder zijn voor schade veroorzaakt door zanddeeltjes. Dit komt omdat een versleten of beschadigde ketting zichzelf niet zo effectief kan beschermen tegen andere soorten slijtage, zoals die veroorzaakt door schurende zandkorrels. Bovendien kunnen verontreinigingen op het oppervlak van de ketting, zoals vet- of vuilresten, de gevoeligheid voor slijtage door zanddeeltjes vergroten. Maak je fietsketting af en toe goed schoon met een kettingreiniger en behandel het na die tijd weer goed met een kettingvet.